1

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

Politechnika Śląska, Wydział Organizacji i Zarządzania
NOWA JAKOŚĆ SZKOLEŃ W DZIEDZINIE BEZPIECZEŃSTWA
I HIGIENY PRACY
Streszczenie. Niniejsze opracowanie to próba odpowiedzi na pytanie: „Dlaczego
szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy jest traktowane przez
pracowników jako nudny obowiązek?”. Przedstawione zostało w min
prawodawstwo dotyczące szkoleń bhp w Polsce, podstawowe definicje związane
z przedmiotowymi szkoleniami, elementarny pierwiastek procesu dydaktycznego
jakim jest komunikacja z grupą oraz osobisty pogląd autora, poparty
kilkunastoletnim doświadczeniem trenera w dziedzinie bhp.
Słowa kluczowe: szkolenie, szkolenie bhp, proces dydaktyczny, ustawodawstwo
w zakresie szkoleń bhp, jakość szkoleń bhp.
Summary:The main aim of that case study is the answer to the question:” Why is
a training in a master of OSH (Occupational Safety and Heath) treated as a dull
duty by the employees?” In the case study there was introduced the legislation
concerning OSH trainings in Poland, main definitions dealing with the subject and
elementary matter of the didactic process, which is communication with the group
as well as a personal attitude of the author argued by a great experience of a
trainer in the subject of OSH.
Keywords: training, OSH training, didactic process, legislation in the matter of
OSH trainings, OSH trainings quality.

1. Wstęp
   Obecnie daje się zauważyć trend wzrostu świadomości wśród pracodawców w Polsce, iż
   szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy mogą mieć kluczowe znaczenie, dla
   jakości i efektywności biznesu, który prowadzą. Bezpieczne świadczenie pracy to korzyść
   zarówno dla pracodawcy jak i pracownika. Bezpieczeństwo pracy ma wpływ między innymi
   na produktywność, która z kolei jest jednym z podstawowych czynników wpływających na
   rentowność prowadzonej działalności, szczególnie w dobie kryzysu.
   Bezpieczeństwo pracy ma nie tylko znaczenie na poziomie mikro, ale również
   makroekonomicznym, brak wypadków wpływa bowiem na obniżenie kosztów pracy, państwo
   wydatkuje mniejsze środki na renty wypadkowe czy świadczenia rehabilitacyjne.
   W tradycyjnym podejściu do szkoleń koncentrowano się jedynie na treści szkoleń abstrahując
   od oceny jego skuteczności a zwłaszcza od jakości szkolenia mierzonego jako jego ocena
   postrzegana przez słuchacza.
   2
   Prezentowany artykuł przedstawia propozycje nowego podejścia polegającego na
   przewartościowaniu tradycyjnych szkoleń dotyczących bhp. Podejście to ma na celu poprawę
   postrzeganej jakości szkoleń poprzez uznanie słuchacza, jako najważniejszego podmiotu
   szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
2. Ustawodawstwo i podstawowe definicje
   Na początek warto przyjrzeć się najważniejszym definicjom a zwłaszcza aktom prawnym
   w zakresie tematyki szkoleń dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Podstawowym
   aktem prawnym, nakładającym na pracodawcę obowiązek przeprowadzenia szkoleń
   w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy jest kodeks pracy. Czytając Dział X można
   zauważyć, iż cały Rozdział VIII poświęcony jest szkoleniom bhp. Poszczególne artykuły tego
   rozdziału wskazują, że;
   • nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywanie nie posiada on
   wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej
   znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 2373
   § 1),
   • pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie
   bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz okresowe
   szkolenia w tym zakresie (art. 2373
   § 2),
   • szkolenie pracowników w zakresie bhp przed dopuszczeniem ich do pracy oraz
   szkolenia okresowe bhp odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy (art.
   2373
   § 3),
   • pracownik ma obowiązek potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami oraz
   zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 2374 § 3). 1
   Aktem wykonawczym do cytowanych powyżej artykułów kodeksu pracy jest
   Rozporządzenie Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie
   bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz. 1860 ze zm.) Przedmiotowo
   rozporządzenie reguluje:
   • szczegółowe zasady szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy
   (w tym: rodzaje szkoleń, osoby podlegające szkoleniom, częstotliwości, czas
   trwania szkoleń),
   • zakres szkolenia,
   • wymagania dotyczące treści i realizacji programów szkolenia (w tym: formy
   kształcenia, organizatorów i prowadzących szkolenia),
   • sposób dokumentowania szkolenia,
   • przypadki, w których pracodawcy lub pracownicy mogą być zwolnieni
   z określonych rodzajów szkoleń.
   Aby spojrzeć w szerszym kontekście na problematykę ustawodawstwa dotyczącego
   szkoleń bhp należy wskazać na pozostałe regulacje w tym zakresie, a mianowicie:
   • Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 14 października 2005 r.
   w sprawie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu

1
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (Dz.U. nr 24, poz. 141 ze zm.).
3
wyrobów zawierających azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego
użytkowania takich wyrobów (Dz.U. nr 216, poz 1824),
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. nr 256, poz. 2572 ze
zm.),
• Ustawa z dnia 27 lipca 2005 Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. nr 164, poz.
1365 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie
uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności
i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych (Dz.U. nr 31, poz. 216 ze
zm.)
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 grudnia 2003 r.
w sprawie akredytacji placówek i ośrodków prowadzących kształcenia
ustawiczne w formach pozaszkolnych (Dz.U. nr 227, poz. 2247 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie
standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania egzaminu
potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (Dz.U. nr 103, poz. 654 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28
kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania
kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci
(D.U. nr 89, poz. 828 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu
sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń
technicznych (Dz.U. nr 79, poz.849 ze zm.)2

Chcąc charakteryzować definicje związane ze szkoleniami w dziedzinie bhp jest
konieczne zwrócenie uwagi na Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9
października 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szkolenia w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 196, poz 1420). To właśnie ten przepis wprowadza
nowe brzmienie następujących pojęć:
• Instruktarz – forma szklenia o czasie trwania nie krótszym niż 2 godziny
lekcyjne, umożliwiającego uzyskanie, aktualizowanie i uzupełnianie wiedzy
i umiejętności dotyczących wykonywania pracy i zachowania się w zakładzie
pracy w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.3
W tej formie prowadzone jest szkolenie wstępne, które jest obowiązkowe dla
wszystkich pracowników zaczynających prace u danego pracodawcy. Składa się
ono z części ogólnej realizowanej przez służbę bhp oraz stanowiskowej
prowadzonej przez pracodawcę, bądź osobę przez niego wyznaczoną posiadającą
odpowiednie kwalifikacje. Ponadto szkolenia okresowe dla pracowników
zatrudnionych na stanowiskach robotniczych.

2
Krause M.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. Podstawowe wymagania i wytyczne. Wydawnictwo WSB, Poznań
2012.
3
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 października 2007 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 196, poz 1420).
4
• Kurs – forma kształcenia o czasie trwania nie krótszym niż 15 godzin lekcyjnych,
składającego się z zajęć teoretycznych i praktycznych, umożliwiającego
uzyskanie, aktualizowanie lub uzupełnienie wiedzy i umiejętności w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy.4
Między innymi szkolenie okresowe dla
pracodawców i innych osób kierujących pracownikami, dla służb bhp oraz osób
zatrudnionych na stanowiskach inżynieryjno-technicznych powinno mieć właśnie
w tą formę.
• Seminarium – forma szkolenia o czasie trwanie nie krótszym niż 5 godzin
lekcyjnych umożliwiająca uzyskanie, aktualizowanie lub uzupełnienie wiedzy
i umiejętności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.5
Ta forma jest
dedykowana dla szkolenia okresowego pracowników zatrudnionych na
stanowiskach administracyjno – biurowych.
• Samokształcenie kierowane – forma szkolenia umożliwiająca uzyskanie,
aktualizowanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności w zakresie bezpieczeństwa
i higieny pracy na podstawie materiałów przekazanych przez organizatora
szkolenia, w szczególności przy zastosowaniu poczty, internetu, przy
jednoczesnym zapewnieniu konsultacji z osobami spełniającymi wymagania dla
wykładowców.6
Cytowana forma została wprowadzona przez ustawodawcę jako
alternatywa oraz dodatkowa możliwość realizacji szkolenia w dziedzinie bhp.
Obecnie pracodawcy często decydują się na samokształcenie kierowane, które
pozwala na obniżenie kosztów, jest tańsze od tradycyjnej formy.
• Przygotowanie dydaktyczne – ukończenie kształcenia lub szkolenia
przygotowującego do prowadzenia procesu szkolenia w dziedzinie bhp w sposób
zapewniający wysoką efektywność, z uwzględnieniem odpowiednich dla
określonych grup uczestników szkolenia i rodzajów szkolenia, form
organizacyjnych oraz środków dydaktycznych.7
Tak przedstawiona definicja
powoduje kłopoty interpretacyjne co do tego kto może prowadzić przedmiotowe
szkolenia. Jednoznacznie nie jest określone jakie konkretnie przygotowanie lub
ukończone kształcenie jest potrzebne aby zostać wykładowcą na szkoleniach bhp.
Zdania specjalistów są podzielone, możemy się spotkać ze stwierdzeniem, iż kurs
pedagogiczny dla instruktorów pozaszkolnych form kształcenia spełnia znamiona
przygotowania dydaktycznego. Inni będą przedstawiać pogląd, że żadne kursy nie
są potrzebne do sprawnego przeprowadzenia procesu dydaktycznego.
Przedstawiając definicje dotyczące szkoleń bhp należy zaakcentować jeszcze jedną,
definicję jednostki organizacyjnej prowadzącej działalność szkoleniową w dziedzinie bhp,
którą może być:
• placówka kształcenia ustawicznego, placówka kształcenia praktycznego, ośrodek
dokształcania i doskonalenia zawodowego,
• szkoła ponadgimnazjalna,

4
Tamże.
5
Tamże.
6
Tamże.
7
Tamże.
5
• jednostka badawczo-rozwojowa, szkoła wyższa lub inna placówka naukowa,
• stowarzyszenie, którego celem statutowym jest działalność związana
z bezpieczeństwem i higieną pracy,
• osoba prawna lub fizyczna prowadząca działalność oświatową na zasadach
określonych w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli prowadzą
działalność szkoleniową w dziedzinie bhp.8
Pracodawca bądź jednostka organizacyjna organizująca i prowadząca szkolenie powinna
zapewnić programy poszczególnych rodzajów szkoleń opracowane dla poszczególnych grup
stanowisk. Wykładowcy i instruktorzy prowadzący zajęcia winni posiadać zasób wiedzy,
doświadczenie oraz przygotowanie gwarantujące należyte przeprowadzenie procesu
dydaktycznego. Sale należy wyposażyć w narzędzia dydaktyczne niezbędne do realizacji
programu, zaś właściwy przebieg szkolenia udokumentować w postaci programów,
dzienników zajęć, protokołów przebiegu egzaminów i rejestru wydanych zaświadczeń.
Ostatnim elementem opisanym w tej części artykułu jest podział na grupy pracownicze
oraz czas realizacji poszczególnych rodzajów szkoleń bhp. Rozporządzenie odnoszące się do
przedmiotowych szkoleń brzmi w § 14.2 następująco:
Szkolenie okresowe odbywają:
1) osoby będące pracodawcami oraz inne osoby kierujące pracownikami,
w szczególności kierownicy, mistrzowie i brygadziści;
2) pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych;
3) pracownicy inżynieryjno-techniczni, w tym projektanci, konstruktorzy maszyn
i innych urządzeń technicznych, technolodzy i organizatorzy produkcji;
4) pracownicy służby bezpieczeństwa i higieny pracy i inne osoby wykonujące zadania
tej służby;
5) pracownicy administracyjno-biurowi i inni niewymienieni w pkt 1-4, których
charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe
lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny
pracy.
9
Zaś w § 15.1 czytamy:
Szkolenie okresowe pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych
przeprowadza się w formie instruktażu, nie rzadziej niż raz na 3 lata, a na stanowiskach, na
których są wykonywane prace szczególnie niebezpieczne, nie rzadziej niż raz w roku.
Szkolenie okresowe osób wymienionych w § 14 ust. 2 pkt 1 i 3-5 powinno być
przeprowadzane w formie kursu, seminarium lub samokształcenia kierowanego nie rzadziej
niż raz na 5 lat, a w przypadku pracowników administracyjno-biurowych nie rzadziej niż raz
na 6 lat.
Pracodawca ustala, po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, częstotliwość
i czas trwania szkolenia okresowego pracowników zatrudnionych na określonych
stanowiskach, biorąc pod uwagę rodzaj i warunki wykonywania prac na tych stanowiskach.

8
Wojciechowska-Piskorska H.: Szkolenie okresowe dla pracodawców i innych osób kierujących pracownikami.
ODDK, Gdańsk 2008.
9
Rozporządzenie Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa
i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz. 1860 ze zm.).
6
Pierwsze szkolenie okresowe osób zatrudnionych na stanowiskach wymienionych w § 14 ust.
2 pkt. 1 przeprowadza się w okresie do 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych
stanowiskach, natomiast osób zatrudnionych na stanowiskach wymienionych w § 14 ust. 2
pkt 2-5 – w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach.
Ze szkolenia okresowego, o którym mowa w ust. 4, może być zwolniona osoba, która:
1) przedłoży aktualne zaświadczenie o odbyciu w tym okresie u innego pracodawcy
wymaganego szkolenia okresowego;
2) odbyła w tym okresie szkolenie okresowe wymagane dla osoby zatrudnionej na
stanowisku należącym do innej grupy stanowisk, jeżeli jego program uwzględnia
zakres tematyczny wymagany programem szkolenia okresowego obowiązującego na
nowym stanowisku pracy.10

1. Nowoczesne podejście do szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny
   pracy
   W tradycyjnym podejściu niechęć pracowników do szkoleń bhp wynika przede
   wszystkim z ich dotychczasowego, negatywnego doświadczenia w tej materii. Często zajęcia
   prowadzone są przez jedna osobę i to w sposób mało ciekawy sprowadzający się do czytania
   treści zamieszczonych w prezentacji. Takie podejście nie prowadzi do zadowolenia klienta
   i wysokiej jakości przekazu11
   .
   Chcąc oferować Klientom nową jakość należy przyjąć, że proces dydaktyczny składa się
   z dwóch podstawowych faz – zaprojektowanie szkolenia i jego realizacja.
   W pierwszej fazie tego procesu możemy wyróżnić następujące elementy (rysunek 1):
   • określenie problemu – na tym etapie należy odpowiedzieć na pytania: Jakie
   szkolenie chcemy realizować? Czy konkurencja realizuje podobne szkolenia? Za
   jaką cenę? Jaką wartość dodaną możemy zaoferować naszym klientom na tle
   konkurencji?,
   • odnalezienie głównych myśli – w tej części analizujemy nasz potencjał,
   możliwości, doświadczenie, które pomogą wyróżnić nasze szkolenie na tle
   konkurencji,
   • praca nad zawartością – w oparciu miedzy innymi o przepisy (na przykładzie
   szkoleń bhp) przygotowujemy treści adekwatne do problematyki szkolenia oraz
   osób dla których jest ono dedykowane,
   • dopracowanie struktury i sensu – przygotowane treści należy ułożyć w cykle
   (około 1,5 godziny dydaktycznej) i ułożyć je w sposób taki aby słuchacz miał
   poczucie, że stanowią one całość,
   • dopracowanie szczegółów – wyznaczamy prowadzących, przygotowujemy
   materiały dydaktyczne, multimedialne pomoce wspierające proces nauczania.

10 Tamże.
11 Temat szkoleń jest coraz chętniej podejmowanym przez znawców przedmiotu, poniżej zaprezentowano kilka
pozycji:
Niemczyk A.: Skuteczny trener. Difin, Warszawa 2012.
Andrzejczak A.: Projektowanie i realizacja szkoleń. PWE, Warszawa 2010.
Pod red. Wawrzyńczak-Jędryka B.: HR – human resources. ABC, Warszawa 2011.
Pod red. Sajkiewicz A. Kompetencje menedżerów w organizacji uczącej się. Difin, Warszawa 2008.
7
Rys. 1. Schemat pierwszej fazy procesu dydaktycznego – projektowanie szkolenia.
Źródło: Opracowanie własne.
Projektowanie szkolenia bhp jest ważnym elementem dla całego procesu
dydaktycznego, daje poczucie bezpieczeństwa i pewność, że jego realizacja będzie zgodna
z założeniami oraz oczekiwaniami uczestników. Prawdziwym wyznacznikiem atrakcyjności
szkolenia jest jednak druga faza czyli przeprowadzenie szkolenia. Aby mówić o pełnej
realizacji założonych celów dydaktycznych należy uczestnika szkolenia postawić w pozycji
najważniejszego podmiotu naszych działań. Musimy wyjść z założenia, że szkolenie to przede
wszystkim spotkanie z ludźmi a jej najważniejszym elementem jest nasza wypowiedz –
przekaz jaki do nich kierujemy. I w dużej mierze od tego przekazu i sposobu jego
zaprezentowania będzie zależało jak będą oceniać jakość postrzeganą szkolenia dotyczącego
bhp uczestnicy.
Cechy dobrej wypowiedzi definiuje się w literaturze przedmiotu za pomocą
następujących składowych:12
• obrazowość – zaprezentowanie treści w sposób dzięki któremu słuchacze nie są
tylko bierni, pomocne mogą być przykłady potwierdzające stan faktyczny,

12 Problemy dotyczące komunikacji są poruszane w wielu publikacjach. Treści przedstawione w artykule zostały
opracowane w oparciu o lekturę poniższych pozycji:
Balawajder K.: Komunikacja, konflikty, negocjacje w organizacji. Wyd. UŚ, Katowice 1998.
Nęcki Z.: Komunikacja międzyludzka. Antykwa, Kraków 2006.
Laguna M.: Szkolenie. Jak je prowadzić by …., GWP, Gdańsk 2004.
Morealle S.P.,Spitzberg B.H., Barge J.K.: Komunikacja między ludźmi. PWN, Warszawa 2011.
Adams R., Galanes G.J.: Komunikacja w grupach. PWN, Warszawa 2008.
Majka-Rostek D.: Komunikacja społeczna a wyzwania współczesności. Difin, Warszawa 2010.

Określenie problemu
Odnalezienie głównych myśli
Praca nad zawartością
Doprecyzowanie struktury i sensu
Dopracowanie szczegółów
8
• dobitność – przedstawienie, szczególnie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny
pracy, zagadnień nie budzących żadnych wątpliwości,
• budowanie napięcia – rysunek 2 ilustruje stosunek zainteresowania do czasu
trwania zajęć, należy mieć świadomość tego procesu i przygotować materiały
pozwalające na zaangażowanie słuchaczy,
• potęgowanie wrażeń estetycznych – poprzez materiały, prezentacje, ugruntowanie
słuchaczy w przekonaniu, ze szkolenie, którego są uczestnikami jest przygotowane
z myślą o nich,
• komunikatywność – najważniejszy element dobrej wypowiedzi. Istota polega na
tym, by nadawane komunikaty były odczytywane przez odbiorcę zgodnie
z intencją nadawcy.

Rys. 2. Krzywa zainteresowania słuchaczy.
Źródło: R.H. Mills.: Techniques of Technical Training. Macmillan, London, 1977
Skuteczne przekazywanie informacji w zakresie prowadzenia szkolenia w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny pracy jest możliwe, gdy uwzględni się w tym przypadku
następujący związek przyczynowo-skutkowy: powiedzenie znaczy usłyszenie, usłyszenie
znaczy zrozumienie, zrozumienie znaczy zaakceptowanie.
Elementy, które pozwolą nam uzyskać przestawione powyżej kwestie to:
• Powiedzenie znaczy usłyszenie – pomoże nam w tym:

1. kontakt wzrokowy ze słuchaczami – aby szkolenie było faktycznym
   przekazywaniem informacji należy ze słuchaczami rozmawiać kluczem jest
   kontakt wzrokowy,
2. poprawna artykulacja: wyraźnie, głośno, z odpowiednią intonacją –
   w sytuacjach gdy grupa liczy znaczna ilość należy używać nagłośnienia,
3. reagowanie na sygnały dekoncentracji ze strony słuchaczy – w momencie
   gdy zauważamy zmęczenie grupy należy wprowadzić elementy
   aktywizujące, bądź zaproponować krótką przerwę,
   9
4. powtarzanie najważniejszych punktów wypowiedzi – pomoże to
   w zapamiętaniu przez słuchaczy głównych myśli naszego szkolenia.
   • Usłyszenie znaczy zrozumienie – pomoże nam w tym:
5. logiczna budowa wypowiedzi – przekazywane zagadnienia powinny
   wzajemnie się uzupełniać i budować całość szkolenia,
6. prosta forma – tak, aby treści były dostosowane do wszystkich słuchaczy,
7. mówienie językiem słuchaczy – używanie zwrotów, którymi posługują się
   pracownicy na co dzień,
8. przykłady nawiązujące do wiedzy i doświadczenia słuchaczy – ten element
   wpływa na obrazowość wypowiedzi i buduje przekonanie
   o zaangażowaniu prowadzącego w proces przygotowania szkolenia.
   • Zrozumienie znaczy zaakceptowanie – pomoże nam w tym:
9. zaangażowanie w wypowiedź i angażowanie słuchaczy – prowadzenie
   szkolenia w dynamiczny sposób korzystając z doświadczenia słuchaczy,
10. prowokowanie pytań – w trakcie zajęć wprowadzać elementy pozwalające
    na dyskusję i podzielenie się doświadczeniem słuchaczy,
11. szanowanie zdania słuchaczy – unikanie sporu, nie ocenianie osób tylko
    zachowań,
12. stosowanie zasad wywierania wpływu i metod przekonywania – chcąc
    zachęcić słuchaczy do aktywnego uczestniczenia w szkoleniu zadawać
    pytania grupie, a nie pojedynczym osobom.
    Opierając się na zasadach komunikacji interpersonalnej i uwzględniając wyżej
    przedstawione kwestie można uzyskać poprawę odbioru komunikatu przez słuchacza, jego
    większe zrozumienie i w efekcie wyższy poziom jakości postrzeganej przez klienta. Jest to
    istotne w przypadku szkoleń dotyczących bhp i pozwala uzyskać lepsze zrozumienie treści co
    będzie prowadzić do poprawy poziomu bezpieczeństwa w organizacji.
13. Podsumowanie
    Szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy są obowiązkiem wynikającym
    z przepisów prawa. Obowiązek szkolenia spoczywa na pracodawcy, który na swój koszt, oraz
    w czasie pracy pracowników musi zapewnić jego odbycie. Na Polskim rynku jest wiele firm
    posiadających w swojej ofercie szkolenia bhp. Niestety częstą ich formą jest wykład
    ograniczający się do prezentowania poglądów jednego specjalisty ds. bhp, niejednokrotnie
    ograniczający się do przedstawienia indywidualnych doświadczeń i poglądów prowadzącego
    nie zawsze opartych o ugruntowaną teorię i przedstawionych zgodnie ze współczesnymi
    zasadami komunikacji.
    Nowoczesne podejście do szkoleń bhp wymaga projektowania ich z należytą starannością
    uwzględniając uczestników, zagadnienia oraz narzędzia dydaktyczne pozwalające
    uatrakcyjnić ten proces. Każde szkolenie jest inne i wymaga dostosowania go do
    indywidualnych potrzeb klienta.
    Zastosowanie założeń przedstawionych w trzecim punkcie niniejszego opracowania
    pozwoli na uatrakcyjnienie procesu dydaktycznego, oraz pozwoli wyróżnić ofertę
    10
    szkoleniową na tle innych firm. Na koniec warto jeszcze raz zaakcentować, iż na rynku
    zauważa się coraz większą ilość klientów gotowych zapłacić nawet wyższą cenę od średnich
    rynkowych pod warunkiem, że usługa jaka będzie dla nich realizowana spełni ich
    oczekiwania tzn. szkolenie ma być interesujące, dynamiczne, nawiązujące do doświadczenia
    słuchaczy oraz opierające się na przykładach związanych z treściami pracy.
    Bibliografia:
14. Adams R., Galanes G.J.: Komunikacja w grupach. PWN, Warszawa 2008.
15. Andrzejczak A.: Projektowanie i realizacja szkoleń. PWE, Warszawa 2010.
16. Balawajder K.: Komunikacja, konflikty, negocjacje w organizacji. Wyd. UŚ,
    Katowice 1998.
17. Krause M.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. Podstawowe wymagania i wytyczne.
    Wydawnictwo WSB, Poznań 2012.
18. Laguna M.: Szkolenie. Jak je prowadzić by …., GWP, Gdańsk 2004.
19. Lecyk K.: Metody szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. OSPIP,
    Wrocław 2005.
20. Majka-Rostek D.: Komunikacja społeczna a wyzwania współczesności. Difin,
    Warszawa 2010.
21. Mills R.H..: Techniques of Technical Training. Macmillan, London, 1977.
22. Morealle S.P.,Spitzberg B.H., Barge J.K.: Komunikacja między ludźmi. PWN,
    Warszawa 2011.
23. Nęcki Z.: Komunikacja międzyludzka. Antykwa, Kraków 2006.
24. Niemczyk A.: Skuteczny trener. Difin, Warszawa 2012.
25. Pod red. Sajkiewicz A. Kompetencje menedżerów w organizacji uczącej się. Difin,
    Warszawa 2008.
26. Pod red. Wawrzyńczak-Jędryka B.: HR – human resources. ABC, Warszawa 2011
27. Wojciechowska-Piskorska H.: Szkolenie okresowe dla pracodawców i innych osób
    kierujących pracownikami. ODDK, Gdańsk 2008.
28. Zieliński L.: 22 zadania służby bhp. Standardy działania. SIGMA-NOT, Kraków
    2009.
29. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (Dz.U. nr 24, poz. 141 ze zm.).
30. Rozporządzenie Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia
    w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz. 1860 ze zm.).
31. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 października 2007 r.
    zmieniające rozporządzenie w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa
    i higieny pracy (Dz.U. nr 196, poz 1420).
    Abstract: Occupational Safety and Heath training is a duty of an employer based on the
    legislation. It is the employer’s responsibility to properly train their employees, cover the
    expenses and do it in a time of their work.
    The article shows a new approach – listener-centered approach in the matter of OSH trainings.
    There is a huge amount of companies offering OSH trainings in Poland. Unfortunately, in
    a predominant majority such trainings come to a lecture based on a personal experience and
    attitude of a trainer.
    11
    Modern approach to OSH training requires careful planning, first of all concerning its
    participants’ needs, then didactic tools which would finally lead to an attractive didactic
    process.